شب یلدا یکی از شب‌های به یادماندنی برای هر ایرانی است، که در این شب افراد دورهم جمع می‌شوند و از خاطرات یکدیگر برای هم تعریف می‌کنند. همچنین در این شب خوراکی‌های متنوعی صرف می‌کنند که باعث ایجاد جذابیت دوچندان آن می‌شود. آجیل یلدا یکی از خوراکی‌های معروف در این شب است. این رسم از دیرباز در ابران وجود داشته و نسل به نسل در بین مردم در گردش است. در قدیم این رسم مختص کشاورزان و دهقانان بود، که در پایان برداشت می‌گرفتند و به استراحت می‌پرداختند. در این شب میوه خشک و آجیل که در طول سال جمع آوری کرده بودند، دور هم مصرف می‌کردند.
سرفصل های مقاله
عادات مردم ایران در شب یلدا
شب یلدا را با نام دیگر شب چله نیز می‌شناسند که به عنوان یکی از جشن‌های کهن ایرانیان است. شب یلدا بزرگترین شب سال است که مردم آن شب را جشن می‌گیرند و در جمع‌های خانوادگی شرکت می‌کنند. این شب در فصل زمستان واقع شده است و میوه‌های زمستانی مانند هندوانه و انار و… جزو میوه‌های زمستانی در این شب صرف می‌شود. بهتر است این شب را با نام چله نام ببریم؛ زیرا یلدا یک واژه بیگانه است و این شب یکی از جشن‌های کهن ایرانی است. این شب از غروب تا طلوع آفتاب که اولین روز زمستان است، ادامه دارد.
یکی از رسومات شب چله، این است که تمام فامیل در خانه بزرگ فامیل جمع می‌شوند و یک شب نشینی به یادماندنی را در کنار هم رقم می‌زنند. از آئین این شب خوردن آجیل یلدا و میوه‌های زمستانی همچون هندوانه، انار، پرتقال و… است. هر کدام از تنقلات نماد خاصی برای این شب محسوب می‌شود.
فال حافظ از زمان‌های گذشته تا به امروز در جشن‌های مختلف ایرانیان وجود داشته و وجود خواهد داشت. شب یلدا نیز از این امر مستثنی نیست و بزرگان فامیل این شب را با فال حافظ شروع می‌کنند. در برخی از جمع‌ها نیز شاهنامه خوانی در کنار دیوان حافظ نیز رواج دارد. شب یلدا بهترین مکان برای تعریف داستان‌ها و قصه گویی است، همچنین افراد فامیل می‌توانند از خاطرات شاد خود تعریف کنند. هدف شب چله جمع کردند افراد فامیل به دور هم و درست کردن خاطرات جدید و به یادماندنی است.
آجیل یلدا چیست؟
آجیل یلدا تفاوت چندانی با آجیل شب عید و یا روزهای دیگر ندارد. تنها تفاوت آجیل یلدا این است که تنها از خشکبار شور استفاده نمی‌کنند، بلکه از تنقلات شیرین مثل برگ زردآلو، توت خشک، کشمش و… استفاده می‌کنند. در کنار این خشکبار از مغزهای دیگری همچون پسته، فندق، گردو و… نیز استفاده می‌شود.
آجیل یلدا یکی از عضوهای جدانشدنی این شب است و بدون آنها نمی‌توان به این شب ادامه داد. ایرانیان قدیم اعتقاد داشتند آجیل شب چله یکی از مهم‌ترین قسمت‌های این شب است، که بدون آن شب یلدا معنایی ندارد. تمام این سنت‌ها برای این است که افراد یک خانواده در کنار هم جمع شوند و شب عالی در کنار هم داشته باشند. اما وجود تنقلاتی شامل آجیل یلدا و میوه‌های زمستانی برای جذاب‌تر کردن این جشن می‌باشد.
خواص آجیل یلدا
به طور کلی استفاده از آجیل‌ها در هر مراسمی عنصر جدا نشدنی است و باید بدانید مصرف آن برای سلامتی هر فردی لازم و ضروری است. وجود فیبر بالا در آجیل‌ها برای درمان بسیاری از بیماری‌ها نظیر یبوست، چاقی مفید است. همچنین مصرف آنها باعث جلوگیری از سرطان‌هایی نظیر، سرطان معده و روده می‌شود. هر کدام از این آجیل‌ها دارای ویتامین‌هایی نیز E و A و B، روی، منیزیم، کلسیم، فسفر، پتاسیم و پروتئین است. وجود هر کدام از آنها برای بدن لازم و ضروری است، در نتیجه بهتر است حتی در برنامه روزانه خود آجیل‌ها را جای دهید. آجیل‌ها دارای خواص زیادی شامل جلوگیری از چروک پوست، درمان افسردگی، جلوگیری از ریزش مو، رفع خستگی، حفظ سلامت استخوان‌ها، افزایش قدرت بینایی و درمان گرفتگی عضلات است.
در زمان مصرف آجیل باید به این نکته توجه داشته باشید که انها دارای کالری بالایی می‌باشند، در نتیجه افرادی که به دنبال لاغری هستند باید در مقدار مصرفان دقت بیشتری داشته باشند. مصرف بیش از حد آجیل یلدا باعث چاقی می‌شود.
انواع آجیل یلدا
یکی از بخش‌های اصلی در شب یلدا، آجیل و تنقلات آن شب می‌باشد. مصرف آجیل برای افزایش سیستم ایمنی بدن بسیار مفید است، زیرا دارای انواع ویتامین‌ها و مواد مغذی فراوانی می‌باشد. با مصرف آنها می‌توانید بدن خود را در مقابل بیماریهای زمستانه محافظت کنید. همچنین با استفاده از آجیل‌ها مانع از ابتلا به بیماری‌هایی مانند سرطان، بیماریهای قلبی و قند خون شوید.
آجیل یلدا دارای انواع مختلفی از خشکبار و میوه‌های خشک است، که در ادامه به معرفی هر کدام از آنها می‌پردازیم پس با ما همراه باشید.
آجیل چهار مغز
این آجیل یکی از معروف‌ترین آجیل‌های شب یلدا است، که در هر خانه‌ای باید از آن استفاده شود تا شب یلدا را به پایان برسانند. این ترکیب شامل فندق، بادام هندی، پسته و بادام درختی است. این ترکیب یکی از اصلی‌ترین آجیل‌های شب یلدا می‌باشد. آجیل چهار مغز دارای طبع گرم می‌باشند، به همین دلیل بهترین زمان برای مصرف انها فصل زمستان است. این آجیل‌ها با گرمی که به بدنتان می‌دهد باعث گرمی محفل دوستانه شما نیز می‌شود.
آجیل مشکل‌گشا
همانطور که گفتیم آجیل‌های شب یلدا تنها شامل مغزها و تخمه‌ها نمی‌شود، بلکه دارای میوه‌های خشک نیز می‌باشد. در خراسان از میوه‌های خشک در آجیل شب یلدا نسبت به دیگر شهرهای ایران بیشتر استفاده می‌شود و به عنوان یکی از رسوم شب یلدا تبدیل شده است. آجیل مشکل‌گشا ترکیبی است که در شب چله از ان استفاده می‌شود و شامل کشمش و نخود می‌شود. بیشتر آجیل‌ها به صورت شور و تفت داده استفاده می‌شود که در کنار آنها مصرف میوه‌های خشک می‌تواند برای سلامتی شما مفید باشد.
در آجیل مشکل‌گشا می‌توانید از ترکیب‌هایی مانند آلو، انجیر، زردآلو، توت و رز آفریقایی استفاده کنید. چیپس میوه نیز یکی از پرطرفدارترین خشکبار موجود در این ترکیب است، که شما نیز می‌توانید در آجیل یلدا از ان استفاده کنید. همچنین برای آشنایی با طرز خشک کردن آلوچه می توانید به مقاله زیر مراجعه نمایید.
مقاله راهنمای کامل طرز خشک کردن آلوچه و آلوبخارا
آجیل هفت قلم
ترکیب آجیل چهار مغز، آجیل مشکل‌گشا و باسلق را آجیل هفت قلم می گویند. در شب چله می‌توانید این ترکیب را به صورت زیبایی تزئین کنید و در کنار آن عکس‌های زیبایی بگیرید.
آجیل یلدا شامل چیست؟
آجیل یلدا به جز مواردی که گفتیم شامل چند ترکیب مهم دیگری است که در روزهای عید و جشن‌های مختلف از ان استفاده می‌شود. این آجیل شامل موارد زیر است٫
پسته
پسته یکی از گران‌ترین مغزهایی است که می‌توانید در میان آجیل شب یلدا پیدا کنید. پسته دارای ویتامین‌های خانواده B، منیزیم و مس است که برای تقویت سیستم ایمنی بدن بسیار مفید است، همچنین مصرف آن بدن را در برابر بسیاری از بیماری‌ها محافظت می‌کند. ویتامین B6 موجود در آن باعث افزایش کارایی سیستم ایمنی بدن می‌شود و از بدنتان در برابر بیماریهای عفونی محافظت می‌کند. مصرف پیوسته پسته می‌تواند به ساختن گلبول‌های قرمز خون کمک کند. همچنین برای تقویت حافظه و میل جنسی بسیار مفید و کارا است.
فندق
فندق نیز همانند پسته دارای ویتامین‌ها B1، B6 و B2 است. وجود این ویتامین‌ها برای کودکان در حال رشد بسیار مفید است، در نتیجه مصرف آن برای کودکان توصیه شده است. همچنین مصرف آن باعث خون رسانی هر چه بهتر به مغز و سایر اندام بدن می‌شود. وجود ویتامین E در فندق مانع از بیماریهای قلبی و عروقی در فرد می‌شود، همچنین از سرطان‌های مختلف جلوگیری می‌کند. از روغن فندق سرشار از ویتامین E است، در نتیجه از آن برای سلامت قلب و ماهیچه‌های ضروری بدن استفاده می‌شود.
بادام
بادام یکی از آجیل‌های مهم شب یلدا است که سرشار از فیبر، مس، چربی‌های غیر اشباع، پروتئین گیاهی و منیزیم می‌باشد. با مصرف بادام می‌توانید به سوخت ساز بدنتان کمک کنید، زیرا ویتامین‌های موجود در آن دارای کربوهیدرات فراوانی است و به عنوان یکی از منابع انرژی مغز شناخته می‌شود. کلسیم موجود در بادام یکی از غنی‌ترین منابع غیر حیوانی است. فسفر موجود در بادام برای سلامت دندان و استخوان‌ها بسیار مفید است.
گردو آجیل یلدا
گردو یکی از آجیل‌های مفید و اصلی شب چله می‌باشد که سرشار از امگا ۳ می‌باشد. با مصرف آن می‌توانید به کارکرد مغزتان کمک به سزایی کنید. همچنین مصرف آن به کودکان توصیه شده است، زیرا کودکان در حال رشد به امگا ۳ نیاز فراوانی دارند. گردو نیز همانند فندق دارای ویتامین‌ها B1 و B6 و B5 می‌باشد. همچنین منبع غنی از ویتامین‌ها، پروتئین، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌ها می‌باشد.
توت خشک
از توت خشک می‌توانید به عنوان یک مکمل غذایی کامل استفاده کنید، زیرا سرشار از ویتامین‌ها، آب، ریز مغذی‌ها و کاروتنوئید می‌باشد. تمام این موارد باعث افزایش حجم خون در بدن می‌شود. همچنین این خشکبار دارای پروتئین و آهن فراوانی می‌باشد که به خانم‌ها برای درمان کم خونی توصیه می‌شود. کسانی که برای مصرف توت خشک نگران چاقی هستند، به هیچ عنوان نگران این امر نباشند؛ زیرا بر روی چاقی و اضافه وزن تاثیری ندارد و تنها به بدن انرژی رسانی می‌کند.
کشمش
کشمش همان انگور خشک‌شده در فصل تابستان است. کشمش منبع غنی از ویتامین‌های گروه B، آهن، کلسیم و پتاسیم است. همچنین آنتی اکسیدان موجود در کشمش از سرطان‌ها جلوگیری می‌کند. همانطور که می دانید کشمش خشک شده انگور می‌باشد که با شرایط خاصی به صورت خشک شده در آمده است. کشمش بنا بر نوعان دارای انواع مختلفی است که هر کدام دارای خواص مختلفی است. در بازار می‌توانید کشمش را با نام های مختلفی پیدا کنید. مصرف کشمش مانع از قند خون در بدن می‌شود و همچنین فیبر موجود در ان مانع از سرطان کولون و رشد غیر معمول سلول‌های سرطانی می‌شود.
روش های تزئین آجیل شب یلدا
یکی از راه‌های ساده برای این کار استفاده از تکه‌های مقوا است. در این روش با استفاده از تکه های مقوا یا طلق یک طرح سه بعدی ساخته به طوری که در هر قسمت بتوان یک رنگ آجیل را گنجاند. پس از اتمام کار و قرار گرفتن تمامی آجیل ها در محل‌های طعبیه شده، طرحی رنگ و شکیل خواهید داشت. اگر به دنبال طرحی کم هزینه و زیبا برای هدیه دادن هستید، ما این روش را به شما پیشنهاد می‌کنیم.
یکی دیگر از روش‌ها استفاده از ظرف شیشه ای با عمق زیاد است. در این روش شما باید با استفاده سلیقه خود، آجیل ها را به صورت مجزا و جداشده از هم داخل ظرف قرار دهید. به همین سادگی با قرار گرفتن انواع آجیل در رنگ‌های متفاوت درون ظرف طعبیه شده، می‌توانید طرح زیبایی را برای خود فراهم کنید.
روش دیگر برای تزئین استفاده از ظروف حصیری یا بلوری که خودشان دارای تقسیمات داخلی هستند، می‌باشد. به طور مثال ظروفی که برای صبحانه خوری و یا ترشی خوری استفاده می شود دارای ۳-۵-۷ قسمت می باشند. در این بخش شما کافیست در هر قسمت یک رنگ آجیل را ریخته و در انتها یک ترکیب فوق العاده زیبا از آجیل را داشته باشید.
در این روش که نیاز به سلیقه و صبر و حوصله بیشتری از سمت شماست؛ ابتدا باید با آجیل یک رنگ طرح گل مانندی را درون ظرف ایجاد کنید. پس از این مرحله هر رنگ از آجیل را درون برگ‌های گل ساخته شده ریخته و از طراحی خود لذت ببرید.
این روش با توجه به ساده بودنش اما هزینه‌ی بیشتری را نیاز دارد. در این روش شما نیاز به یک گلدان یا تنگ بلوری با عمقی نسبتا زیاد دارید. در ادامه هررنگ از آجیل را به صورت لایه لایه با صبر و حوصله بالا درون ظرف بریزید. سعی کنید حداامکان لایه‌های هم‌رنگ مانند بادام و تخوه ژاپنی را کنار هم قرار ندهید. در انتها پس از پر شدن ظرف ، لبه‌های بیرونی ظرف را با استفاده از تور و مروارید تزئین کنید.
آجیل یلدا برای عروس
یکی از رسومی که در ایران وجود دارد شب چلگی برای عروس‌ها است. در این شب بلند زمستان اقوام داماد برای عروس شب چلگی می‌برند و هر خانواده‌ای بر اساس سلیقه و رسم و رسوم خود آجیل شب یلدا را تزئین می‌کند. آجیل یلدا برای عروس نیز همانند دیگر آجیل‌های شب یلدا می‌باشد، با این تفاوت که در کنار آنها کادویی هر دو طرف برای همدیگر تهیه کرده‌اند. میوه‌ها، آجیل و خشکبار شب یلدا را برای عروس به شکل‌های زیبایی تزئین می‌کنند، تا در کنار هم لحظات زیبایی را رقم بزنند. در سال اول عروسی این رسم برای تمام عروس و دامادها اجرا می‌شود و هرکسی بر اساس توان خود می‌تواند برای طرف مقابلش کادویی نیز بخرد.
سخن آخر
شب یلدا و آجیل یلدا از دیرباز تا به امروز جزو یکی از رسم و رسومات ایرانیان است، که نسل به نسل اجرا شده است. هدف از این مراسمات به طور حتم صله رحم و دیدو بازدید است. وجود هر آجیلی در این شب نشان‌دهنده هدف خاص و همچنین باعث حفظ سلامتی افراد می‌شود. شما می‌توانید در شب یلدا این آجیل‌ها را به صورت اینترنتی و یا خرید از بازارهای معتبر انجام دهید. در این شب سعی کنید در کنار خانواده و فامیل لحظات شاد و جذابی را برای یکدیگر رقم بزنید.
زربار به عنوان تخصصی ترین مجموعه حوزه آجیل و خشکبار در ایران، در سال1397 با هدف ایجاد یک مجموعه ی تخصصی در حوزه آجیل و خشکبار در استان اصفهان شروع به کار نموده است.