سویا یکی از قدیمی‌ترین و باسابقه‌ترین از انواع آجیل مورد استفاده در جهان به شمار می‌رود. متخصصان تغذیه خواص بی‌شماری را برای آن پیدا کرده‌اند. ما در این مقاله قصد داریم تا صفر تا صد آجیل‌های سویا را با شما در میان بگذاریم و بدانیم آجیل سویا چیست؟ چه خواصی دارد و در چه زمینه‌ای می‌تواند به ما کمک کند. ما را تا انتهای این یادداشت همراهی کنید.
سرفصل های مقاله
آجیل سویا چیست؟
سویا گیاهی یکساله و دارای ساق پر شاخه برگ‌های بیضوی و سبز رنگ است. میوه سویا بسیار شبیه لوبیا است و در هر ساقه آن ۳ تا ۵ دانه سویا جدا از دیدگاه وجود دارد.
در رنگ سویا تنوع وجود دارد و به رنگ‌های زرد، سفید و خاکستری دیده می‌شود. سویا یکی از قدیمی‌ترین گیاهان به شمار می‌رود. گفته می‌شود که این گیاه بیش از پنج هزار سال قبل در چین به منظور افزایش میزان نیتروژن در خاک کاشته می‌شد.
هم چنین یک گزارش دیگر از سویا به عنوان یک محصول صنعتی در مجله وزارت کشاورزی آمریکا ثبت شده است. سویا سالیان متمادی غذای مردم آسیا مخصوصاً چین بوده است؛ آنها سویا را همراه با برنج به عنوان غذای اصلی خود مصرف می‌کنند.
بزرگ‌ترین تولید کننده سویا در جهان ایالات متحده است که تقریباً ۶۶ درصد محصول کل دنیا را تولید می‌کند. در کشورمان ایران از سویا با نام‌های لوبیا روغنی، لوبیا چینی یاد می‌شود. سویا جزو حبوبات بوده و از خانواده نخود به شمار می‌آیند. که امروزه اصلی‌ترین ماده غذایی دنیا به رنگ‌های زرد و سیاه هستند.
سویا یکی از انواع حبوبات است که بومی جنوب شرقی آسیا محسوب می‌شود. آجیل سویا به دلیل کاربردهای بسیار آن و خاص که خوراکی بسیار معروف می‌باشد. تنوع رنگ در سویا هر کدام آب و هوای مخصوص خود را می‌طلبد.
آجیل سویا به شکل‌های مختلفی مصرف می‌شود. بوداده، نمکی، سرکه‌ای، لیمویی، گلپر، فلفلی و طعم‌های دیگر از رایج‌ترین شکل آجیل سویا هستند. این ماده فواید زیادی دارد و منبع مکمل خوبی برای گیاه‌خواران است چرا که معمولاً به عنوان جایگزین گوشت استفاده می‌شود و فواید سلامتی زیادی دارد.
خواص آجیل سویا
آجیل سویا خواص بی‌نظیری را در خود جای داده است. آجیل سویا می‌تواند مغز را تقویت کند این آجیل که با کاهش سطح کلسترول خون کمک می‌کند، در بهبودی عوامل خطرناک بیماری‌های قلبی نیز اثر مثبتی به جای می‌گذارد.
به سلامت قلب فرد کمک می‌کند. سویا سرشار از ماده ایزوفلاون‌ها است که از استروژن تقلید می‌کنند و به عنوان آنتی اکسیدان در بدن عمل می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهد که خوردن محصولات سویا میزان کلسترول بد خون را کاهش می‌دهد. همچنین باعث افزایش سطح کلسترول خوب در افراد با کلسترول بالا می‌شود.
یکی دیگر از خواص آجیل سویا می‌توان به تقویت استخوان‌ها اشاره کرد. ایزوفلاون موجود در آجیل سویا باعث استحکام استخوان‌های بدن شده و حتی برای جلوگیری از پوکی استخوان نیز بسیار مؤثر است.
مطالعات نشان می‌دهند که ایزوفلاون‌های موجود در آجیل سویا تراکم مواد معدنی استخوان را در زنان یائسه افزایش می‌دهد. این احتمالاً به این دلیل است که آنها حاوی نشانگرهایی هستند تشکیل استخوان را در بدن شما کنترل می‌کند.
دانشمندان ثابت کردند که یک میان وعده ۹۰ میلی گرمی سویا در روز به طور قابل توجهی تراکم مواد معدنی استخوان را افزایش می‌دهد. بنابراین کودکان و افراد میانسال که در سنین رشد هستند و نیاز به مواد معدنی برای رشد استخوان دارند این ماده را حتماً در رژیم غذایی خود قرار دهند.
کاهش علائم یائسگی از دیگر خواص آجیل سویا به شمار می‌رود. این آجیل با کاهش سطح استروژن منجر به کم شدن نوسانات خلقی، گر گرفتگی و سایر علائم می‌شود و از آنجایی که ایزوفلاون‌های موجود در سویا همان نقش استروژن را تقلید می‌کنند، باعث می‌شود که علائم این دوران را به راحتی پشت سر بگذارید.
از آنجایی که آجیل سویا درصد قابل توجهی از املاح معدنی مانند کلسیم، پتاسیم، گوگرد و… را در خود جای داده است، سبب حفظ تعادل اساسی و دفاع بدن در برابر عفونت می‌گردد. در ضمن پتاسیم و فسفر موجود در سویا نیز باعث سلامت پوست مو و حتی جلوگیری از سرطان می‌شود که دانشمندان آن را به تازگی کشف کرده‌اند.
آجیل سویا حاوی ماده‌ای است که باعث کاهش نقطه‌های چربی و افزایش دوره‌های عضلانی در بدن می‌شود. همچنین باعث جلوگیری از پیر شدن پوست و رفع چروک و موجب داشتن پوستی شاداب جوان و بدون چروک می‌شود.
کسانی که می‌خواهند پوستی شفاف و زیبا داشته باشند، آجیل سویا را در برنامه غذایی خود فراموش نکنند. الیاف گیاهی موجود در سویا تأثیر مثبتی بر تنظیم سطح گلوکز خون دارد. ضمناً مقادیر فراوان اسیدهای آمینه گلایسین و آرژنین موجود در آجیل سویا سبب کاهش انسولین خون می‌شود که برای افراد دیابتی بسیار مفید است.
آجیل سویا برای بارداری
طبق مطالعه انجام شده در سال ۲۰۰۹ در کشور برزیل ثابت شده که سویا بر دستگاه تناسلی زنان تأثیر می‌گذارد. اگر برای باردار شدن با مشکل مواجه هستید ضروری است مصرف آن را بررسی کنید. مطالعه انجام گرفته به مدت ۱۵ ماه در شرایط آزمایشگاهی و بر روی موش‌ها به عمل آورده است در این آزمایش غذای موش‌ها از پروتئین آجیل سویا تشکیل شده بود.
نتایج این آزمایش حقیقتاً تکان دهنده بوده است. این آزمایش نشان داد که بدن موش‌ها سطح بالایی از تغییرات را روی رحم به چرخه قاعدگی‌شان نشان داد. اگر نتایج این مطالعات را به انسان‌ها تعمیم دهیم، متوجه می‌شویم که قدرت آجیل سویا در زمانی که پروتئین سویا با اصلاح مصرف می‌کنند بسیار بالاتر خواهد رفت.
در چنین مواردی زنان با توقف چرخه قاعدگی مواجه هستند، این وضعیت به عنوان یکی از علت‌های اولیه ناباروری در زنان شناخته می‌شود. براساس مطالعه انجام شده دیگری نشان می‌دهد کسانی که از پروتئین سویا استفاده می‌کنند، ممکن است دچار دوره قاعدگی طولانی و غیرطبیعی شوند که از لحاظ خونریزی بسیار سنگین‌تر است.
این مواد شیمیایی مخفی کننده استروژن هستند که باعث ایجاد اختلال در کارکرد طبیعی دستگاه درون ریز بدن می‌شود. استروژن موجود در سویا نقش عمده‌ای در بارداری ایفا می‌کند؛ زیرا زنان در دوران بارداری مقدار بالایی از آن را تولید می‌کنند. پایین بودن این هورمون به عنوان عاملی مخرب برای جنین و مادر باردار شناخته می‌شود.
آجیل سویا و لاغری
بدون شک همه ما با مصرف تنقلات و آجیل‌ها به فکر چاق شدن و یا کالری بالای آن افتاده‌ایم و به همین دلیل از خوردن آن اجتناب می‌کنیم. آجیل سویا به دلیل این که آب زیاد جذب می‌کند، پروتئینش حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد کاهش می‌یابد که با این وجود باز مقدار پروتئین بالایی دارد که در مقایسه با پروتئین گوشت درصد قابل توجهی است. برای آشنایی با آجیل های چاق کننده یا لاغرکننده به مقاله آجیل چاق کننده یا لاغرکننده؟ مراجعه نمایید.
به طور کلی پروتئین‌های گیاهی معمولاً از نظر یک یا چند تا از این آمینو اسید ضروری کمبود دارند. برخی از اسیدهای آمینه که به طور طبیعی در بدن ساخته می‌شوند به نام اسیدهای آمینه غیر ضروری خوانده می‌شوند در صورتی که بدن آنزیم‌های لازم برای ساخت برخی از اسیدهای آمینه را نداشته باشد به آن دسته از اسیدهای آمینه ضروری می گویند. یعنی اگر در برنامه غذایی مصرف نشوند، علائم کمبود آن اسید آمینو در بدن ظاهر شده و عوارضی را به دنبال خواهد داشت.
آجیل سویا به دلیل دارا بودن پروتئین فراوان باعث کاهش وزن می‌شود. مصرف پروتئین بیشتر ممکن است حس سیری را در فرد ایجاد کند. مطالعات نشان می‌دهد، افرادی که به چاقی مبتلا هستند و رژیم غذایی کم کالری با پروتئین سویا را دنبال می‌کنند، کاهش قابل توجهی در چربی بدن خود تجربه کرده‌اند.
علاوه بر این مطالعات دیگر نشان می‌دهد که بزرگسالان مبتلا به چاقی که فیبر سویا در صبحانه آنها وجود دارد، به طور قابل توجهی کاهش وزن داشته‌اند و به علاوه مطالعات نشان داده است که می‌تواند با استفاده از مکانیسم‌های مختلف باعث کاهش یا توقف رشد سلول‌های چربی در زنان و مردان شود. استفاده از محصولات دانه‌های طبیعی سویا بهترین روش پیشنهادی برای کاهش وزن است. امروزه نیز مطالعات جدیدی از خواص ترکیبات سویا در زمینه کاهش وزن نشان می‌دهد.
آجیل سویا برای مردان
یکی از رایج‌ترین بیماری‌های میان مردان سرطان پروستات است. طبق آمار انجام شده نشان می‌دهد مردانی که در شرق زندگی می‌کنند نسبت به کسانی که کشورهای غربی زندگی می‌کنند، بسیار کمتر در معرض خطر ابتلا به سرطان پروستات هستند.
دانشمندان عمده دلیل اصلی آن را نیز مصرف فیبر و پروتئین سویا به صورت مسری در بین مردم بیان می‌کنند. فرض این است که ترکیب جنیستین که یک فلونون موجود در سویا است، باعث کند شدن پیشرفت تومورهای سرطانی در بدن فرد می‌شود که این خود جای تأمل دارد.
یکی دیگر از نکات جالب توجه این است که طبق گزارش انجام شده، طبق تحقیقات محققان دانشگاه هاروارد، مصرف نصف وعده مواد غذایی حاوی سویا باعث کاهش سلول‌های جنسی مردانه و همچنین ناباروری در مردان می‌گردد.
عوارض مصرف سویا
شاید پیش خود فکر کرده باشید که سویا سرشار از خواص فراوان است و هیچ عوارضی ندارد؛ اما اینکه فکر کنیم آجیل سویا عوارض خاصی ندارد اشتباه کردیم؛ چرا که مصرف بیش از حد و نادرست برای گروه‌های سنی مختلف عوارض شدیدی را برای افراد خواهد داشت.
آجیل سویا خوراکی تقریباً مطمئن و بی‌خطر محسوب می‌شود که می‌توان در رژیم غذایی بزرگسالان کودکان و نوزادان استفاده کرد. آلرژی و حساسیت به سویا از متداول‌ترین مشکلات مصرف سویا است که تا حدی معمولی بوده و اگر شما نسبت به سویا حساسیت دارید باید از مصرف آن خودداری کنید.
نشانه‌های حساسیت به سویا در افراد متفاوت است که می‌توان به آبریزش بینی، التهاب دستگاه گوارش و افت فشار ناگهانی اشاره کرد. می‌توانید قبل از مصرف سویا با پزشک خود در این زمینه مشورت کنید. سویا خونریزی را افزایش می‌دهد و در افرادی که داروهای رقیق کننده خون مصرف می‌کنند، باید با احتیاط و مقدار مشخص مصرف شود.
آن دسته از افرادی که دچار نقرس هستند باید در مقدارمشخص از سویا استفاده کنند. مطالعات نشان داده است که در صورت مصرف بیش از حد از سویا خطر ابتلا به سرطان مثانه افزایش می‌یابد. سویا و گونه‌های مختلف آن منابع طبیعی برای آلومینیوم هستند؛ البته وجود بیش از حد این فلز در بدن به عنوان یک عامل برای بسیاری از بیماری‌های کلیوی تلقی می‌شود.
اگر مشکل پایین بودن فعالیت تیروئید در شما تشخیص داده شده است، مصرف سویا برای شما تجویز نمی‌شود؛ چرا که باعث کم کاری تیروئید می‌شود. طبق نتایج برخی مطالعات نشان می‌دهد که استفاده از شیر سویا باعث کاهش ید در بدن می‌شود. در صورت کمبود ید، بدن نمی‌تواند به درستی کار کند. این وضعیت به کم‌کاری تیروئید منجر می‌شود که با افزایش وزن، بی‌خوابی و نوسانات خلقی همراه است.
زربار به عنوان تخصصی ترین مجموعه حوزه آجیل و خشکبار در ایران، در سال1397 با هدف ایجاد یک مجموعه ی تخصصی در حوزه آجیل و خشکبار در استان اصفهان شروع به کار نموده است.