آجیل از خوراکیها و تنقلات محبوب ایرانیان است که در اعیاد مختلف به خصوص عید نوروز و شب یلدا تحت عنوان آجیل یلدا استفاده می شود و استفاده از آن برای پذیرایی از مهمانان مرسوم میباشد. در این میان دو نمونۀ آجیل چهار مغز و آجیل هفت مغز از جمله پرمصرفترین آجیلها میباشند. در این مقاله سعی شده است این دو نوع آجیل به طور کامل بررسی شوند.
سرفصل های مقاله
آجیل چهار مغز چیست؟
آجیل چهار مغز از بهترین انواع آجیلها بوده و متشکل از مغز پسته، مغز بادام هندی، مغز بادام درختی و مغز فندق است که به صورت شور، نیمه شور و یا خام مصرف میشود.
خواص و ترکیبات آجیل چهار مغز
آجیل چهار مغز منبع غنی املاح ضروری، انواع پروتئینها، مواد معدنی و عناصری نظیر فسفر، آهن، مس، روی، منگنز، پتاسیم، کلسیم، همچنین انواع ویتامینهای گروه A، B، E، اسیدهای چرب غیر اشباع، آنتی اکسیدانها و امگا ۳ هستند.
از نظر مزاج شناسی آجیل چهار مغز دارای طبعی گرم و خشک است به همین جهت مصرف آن باعث تقویت اعصاب، رحم و همچنین بیماریهای گوارشی که به علت خوردن غذاهای سرد به وجود میآیند، میشود.
آجیل چهار مغز شامل پروتئین گیاهی و اسید آمینه آلفا لینوکس لینولئیک و همچنین چربیهای مفید امگا ۳ است که با خواص آنتی اکسیدانی بالا و بیشتر به نسبت سایر مغزهای خوراکی، پوست شما سالم و شاداب نگه میدارند.
این آجیل جریان خون در عروق را بهبود میبخشد، عملکرد سلولهای مغز را سامان میدهد و مصرف روزانه و مداوم آن منجر به افزایش سطح هوش میشود. از جمله مهمترین پروتئینهای موجود در آجیل چهار مغز ملاتونین است که به هورمون شبانه نیز معروف است.
این ماده نقش بسزایی در بهبود اختلالات خواب و کاهش بیخوابی دارد و سبب تسکین اعصاب و آسودگی میشود.
پسته
پسته، غنیترین بخش آجیل چهار مغز بوده که به طلای سبز معروف است. در ایران چهار نوع پستۀ فندقی، کله قوچی، اکبری و احمد آقایی تولید میشود. مناطق خراسان و کرمان بخش عمدهای از پستۀ ایران و جهان را تأمین میکند.
پسته احتمال بیماریهای قلبی عروقی را در انسان بشدت کاهش داده و با پایین آوردن سطح کلسترول بد خون (LDL)، در باز ماندن شریانهای بدن و بهبود عملکرد خون رسانی به قلب مؤثر است.
پسته منبع غنی از آنتی اکسیدان لووتین را در اختیار دارد؛ لووتین نوعی از آنتی اکسیدان و موجود در میوههای روشن و سبزیجات سبز رنگ است که از کلسترول انسدادکننده شریان جلوگیری کرده و به روند گوارش کمک میکند.
این میوه در حفظ سلامت بدن، افزایش قوای جنسی، قدرت مردانگی کیفیت اسپرم و نعوظ تأثیر بسزایی دارد. علاوه بر این پسته در تسهیل روند خواب آوری، شل کنندگی عضلات و همچنین کاهش استرس و اضطراب مؤثر است.
پسته میزان چگالی بالایی از منبع پتاسیم را در مقایسه با منابع پتاسیم حجیمتر در اختیار دارد. مغز پسته به دلیل وجود آهن خون ساز بوده و در درمان کم خونی بسیار راهگشاست. پسته برای آرامش قلب و تسکین اعصاب مفیده میباشد.
همچنین مصرف آن برای باز کردن مجاری کبد، تقویت سیستم دفاعی معده، تسکین سرفه، درمان اسهالهای خونی و عادی و کنترل فشار خون توصیه میشود.
دانشمندان معتقدند پروتئین موجود در پسته به مقداری است که بتوان آن را جایگزینی برای گوشت، حبوبات و سایر مواد حاوی پروتئین قرارداد و به عنوان منبع رشد بافت های بدن و سلولها روی آن حساب بازکرد؛ استفاده از آن سبب استحکام بخشیدن به استخوانها و دندانها میشود است.
فندق
آجیل فندق از درخت فندق بدست میآید و خواستگاه بزرگ آن کشور ترکیه است که بیش از سه چهارم نیاز دنیا را تأمین میکند؛ علاوه بر این فندق در مناطق مدیترانهای، آمریکا و انگلستان تولید میشود.
به مانند پسته، فندق نیز در سلامت سیستم قلب و عروق میتواند بسیار مؤثر عمل کند. منابع پتاسیم، کلسیم، منیزیم و منگنز موجود در فندق جریان خون در بدن را متعادل میسازد.
از مهمترین خواص فندق خاصیت ضد سرطانی بودن آن است؛ سطح زیاد منگنز موجود در فندق که خاصیت ضدانعقادی دارد، باعث جلوگیری از ابتلا به سرطان و مهار سلولهای سرطانی میشود. علاوه بر این منگنز در بهبود استحکام و تراکم استخوانها مفید بوده و سبب پیشگیری از پوکی استخوانها و حتی سلامت دندانها میشود.
همچنین بالا بودن سطح آن در بدن باعث بهبود سوخت و ساز پروتئینها و کربوهیدراتها میگردد. منابع فیبر خوراکی فندق سبب افزایش جذب افزایش میزان جذب مواد مغذی و ضروری بدن و همچنین کمک به دفع سموم و مواد مضر میشود.
فندق سبب حفظ نشاط، طراوت و شادابی پوست میشود ترکیب ویتامین C و E موجود در فندق غنی از انواع آنتی اکسیدان ها میباشند که از پوست در برابر رادیکالهای آزاد مضر محافظت کرده و از پیری زودرس جلوگیری میکنند.
همچنین ویتامین E موجود در فندق بیماریهای مرتبط با کم خونی را بهبود بخشیده و یا احتمال ابتلا به آنها را کاهش میدهد. علاوه بر این ویتامین موجود در فندق سبب تسهیل در جذب کلسیم بدن شده و بخش زیادی از نیاز روزانه مصرف آهن بدن شما را تأمین میکند.
فندق گزینه مناسبی برای گیاه خواران بوده و به دلیل دارا بودن منابع غنی پروتئینی جایگزین مناسبی برای پروتئینهای حیوانی بوده و بعلاوه برای تقویت حافظه، قوای ذهنی و همچنین تمرکز کافی در طول روز نیز مفید است.
فندق حاوی حجم زیادی از چربیهای غیر مستقیم، ضروری و سالم بدن است و میتوان از آن برای افزایش وزن سالم بهره برد. فندق با دارا بودن اسیدهای چرب امگا ۳، اسید آلفا و ویتامینهای گروه B به کاهش، پیشگیری و همچنین تعادل اختلالات روانشناختی مانند استرس و اضطراب و افسردگی کمک میکرده و در بهبودی و تسکین مشکلات روحی میشود.
ویتامین K موجود در فندق سیستم ایمنی بدن را بهبود میبخشد و از آسیبهای مزمن و همچنین خونریزی و جراحتهای عفونت زا محافظت میکند.
اسید آمینههای موجود در فندق به بهبود و ترمیم زخمها کمک میکند. در دوران قائدگی که زنان دچار گرفتگی در رحم میشوند، استفاده از فندق سبب کاهش درد، شلکنندگی عضلات و بهبود چرخه قائدگی میشود.
فندق سرشار از چربیهای مفید و غیر اشباع است که باعث کاهش خطر کلسترول، گرفتگی عروق و قلب، چاقی شکم و احتمال سکتههای قلبی و مغزی میشود.
بادام هندی
بادام هندی مغز بادام هندی از درختی همیشه سبز و تناور به دست آمده و دارای طبعی گرم و خشک است. بادام هندی هم اکنون از جمله محبوبترین و گرانترین مغزیجات آجیل چهار مغز است.
خواستگاه اصلی بادام هندی کشور برزیل است؛ اما امروز به دلیل طعم و ذائقه سازگار آن با مردم دنیا در استفاده از آن در اکثر مناطق جهان فراگیر شده است. امروزه کشورهای برزیل، هند و برخی از کشورهای آفریقایی تولید کنندگان اصلی بادام هندی و یا کاشو در جهان است.
بادام هندی منبع غنی مس میباشد. مس فراوان در مغز بادام هندی سبب جذب انرژی زیاد و همچنین ایجاد انعطاف در رگهای خونی، استخوانها و مفاصل میشود. بادام هندی سرشار از آنتی اکسیدان بوده که در دفع رادیکالهای آزاد و از بین بردن آنها مؤثر است.
منیزیم موجود در بادام هندی علاوه بر ایجاد تسهیل در جذب کلسیم، با ترکیب با آن به استحکام و حفظ تراکم استخوانها و ماهیچهها کمک میکند. مغز بادام هندی دارای کالری و فیبر غذایی بالاست و علاوه بر کمک به جذب مواد مغذی در حفظ وزن نیز مفید است.
بادام هندی عاری از کلسترول بوده و جریان خون در رگها را متعادل ساخته و میزان بالای تری گلیسیرید که موجب گرفتگی عروق و بروز خطر بیماریهای قلبی میشود را کاهش میدهد.
بادام درختی
بادام از دیگر مغزیجات موجود در آجیل چهار مغز است که در کشور ما به مقدار فراوان تولید و استفاده میشود. مغز بادام نیز مقدار فراوانی چربی غیرمستقیم، سالم و غیر اشباع داشته و کاهشدهنده کلسترول بد (LDL) است که سبب کاهش خطر بیماریهای قلبی و عروقی میشود.
ویتامین E موجود در مغز بادام یکی از انواع آنتی اکسیدانهایی است که در درمان بیماریهای قلبی و عروقی، تقویت سیستم ایمنی بدن، تقویت قوای ذهنی، درمان و پیشگیری از سرطان، تقویت و بهبود قوای بینایی مؤثر است.
وجود منیزیم و پتاسیم موجود در بادام و تسهیل روند جریان خون از افزایش ضربان قلب و فشار خون و گرفتگی عضلات جلوگیری میکند. پتاسیم موجود در بادام سبب انقباض عضلات، متعادل کردن فشار خون شده و اعصاب را جریان در میآورد.
بادام در کاهش وزن بسیار مؤثر است. مصرف روزانه بادام باعث سوختن چربیهای اضافی و نامتعارف بدن و بالا نگه داشتن سطح انرژی شما میشود. مصرف روزانه بادام درمان مؤثر ریزش مو بوده و به سلامت پوست کمک میکند.
علاوه بر این بادام بیماریهای ریوی و تنفسی مزمن مانند تنگی نفس، برونشیت و آسم را بهبود میبخشد. وجود مقادیر زیادی از اسیدفولیک در بادام که وظیفه ساخت و نگهداری تقسیم سلولها را بر عهده دارد باعث میشود تا از بادام به عنوان یکی از اصلیترین مهمترین مواد لازم برای برنامۀ غذایی زنان باردار نام برد.
آجیل هفت مغز چیست؟
آجیل هفت مغز مجموعهای از مغزهای تازه و تفت داده و نمکسودشدۀ پسته، مغز بادام درختی، مغز بادام هندی، مغز بادام زمینی، مغز گردو، مغز فندق، کشمش پیکامی و چیپس یا تکههای خشک شدۀ میوه است.
آجیل هفت مغز از تنوع بالایی برخوردار بوده و ترکیب طعم شیرین میوهها و کشمش با خامی یا و یا شوری مغز پسته، بادام و… تجربهای لذت بخش و روح افزا را به وجود میآورد.
ترکیبات آجیل هفت مغز
آجیل هفت مغز سرشار از املاح معدنی، پروتئینها، اسیدهای چرب غیر اشباع، چربیهای غیر مستقیم، آنتی اکسیدانها است. این ترکیب عناصری نظیر آهن، فسفر، کلسیم، روی، مس، پتاسیم، منگنز و ویتامینهای A, B, C, E را داراست که در حفظ سلامت بدن، ایجاد تعادل در سوخت و ساز، بهبود ناهنجاریهای سیستم سلامت و پیشگیری و درمان بیماریها لازم و ضروری هستند.
بادام زمینی
در واقع بادام زمینی بیش از آنکه از جزو آجیلها باشد از دسته حبوبات به شمار میرود؛ اما در هرحال مغز بادام زمینی یکی از مغزهای موجود در آجیل هفت مغز است. بادام زمینی سرشار از چربیهای غیراشباع و ضروری، مواد سالم، ویتامینها و پروتئینها است.
به مانند سایر مغزیجات بادام زمینی نیز در کاهش احتمال بروز خطر بیماریهای قلبی مؤثر است. تیامین یا ویتامین B1 موجود در بادام زمینی شما را دربرابر ناهنجاریهایی که سلامت قلب را تهدید میکند، ایمن میسازد.
بادام زمینی دارای کالری بسیار بالایی بوده و چربی زیاد آن را در دسته دانههای روغنی قرار میدهد. بادام زمینی از شاخص قند خون پایینی برخوردار بوده و کربوهیدرات کمی دارد؛ این موضوع سبب میشود که انتخاب خوبی برای افراد مبتلا به قند خون و دیابت باشد.
همچنین بادام زمینی سرشار از منابع غذایی بیوتین است که به رشد صحیح جنین در دوران بارداری کمک میکند. ویتامین B3 یا نیاسین موجود در بادام زمینی برای سلامت قلب مؤثر بوده همچنین ویتامین B9 یا اسید فولیک نیز در دوران بارداری به سلامت جنین و تقویت مادر کمک میکند.
ویتامین E به عنوان یک آنتی اکسیدان قوی به وفور در بادام زمینی وجود دارد که برای سلامت و شادابی پوست و جلوگیری و جلوگیری از ابتلا به سرطان نقش بسزایی دارد.
کشمش پیکامی
کشمش پیکامی نوعی از کشمش و جزو آجیل هفت مغز است که در اثر تابش مستقیم نور خورشید از انگور کشمش به دست میآید و در مقایسه با سایر کشمشها از طعم ترشتری برخوردار است.
این نوع کشمش سرشار از مواد ضروری بدن مانند آهن، کلسیم، پتاسیم، آنتی اکسیدان ها و ویتامینهای گروه B است. که سلامت بدن و قلب را بالا میبرد. کشمش دارای مقادیر زیادی فیبر است که از سرطان کولون و رشد غیر معمول سلولها جلوگیری کرده و خاصیت ضد انعقادی دارد.
مصرف کشمش انرژی بدن را افزایش داده و در سطح متعادل نگه میدارد و سستی و رخوت را از شما دور میکند. علاوه براین آب اضافی بدن را دفع میکند دهان را خوشبو میکند و در تقویت حافظه کمک بسزایی میکند.
میوه خشک
میوه خشک میتواند یک وعده مناسب برای رفع گرسنگی باشد و برای زمان طولانی شما را سیر نگه دارد. میوه در حالت خشک به نسبت حالت تازه از ویتامینها و مواد مفید و مغذی بیشتری برخوردار است.
میوهها تنها گروه غذایی هستند که تمام ارزشهای غذایی را دارا هستند و سرشار از مواد معدنی و ویتامینها فیبرها و آنتی اکسیدان های لازم برای بدن هستند. از جمله میوههای خشکی که از آن در آجیل هفت مغز استفاده میشود، چیپس سیب است.
سیب خشک حاوی مقدار زیادی ویتامین A و C است که استخوان و پوست شما را سالم نگه میدارد. تعداد زیادی از ویتامینهای خانواده B که دربارۀ فواید هرکدام گفته شده است در سیب خشک وجود دارد که متابولیسم طبیعی بدن شما را حفظ کرده و کبد و پوستتان محافظت میکند.
برگ زردآلو یا زردآلو خشک حاوی مقدار مقادیر بسیار بالای کلسیم، پتاسیم، فسفر و آهن و همچنین ویتامینهای A و C است که در درمان سرماخوردگی و برونشیت و پیشگیری از آنها مفید است.
میوههای خشک در کاهش قند خون افراد دیابتی، درمان یبوست تعادل وزن و کاهش آن و افزایش اشتها مؤثر است. برگه زردآلو ناباروری را درمان کرده و خونریزی پس از زایمان و عفونت واژن را بهبود میبخشد. همچنین برگه زردآلو باعث افزایش شیر مادر میشود.
انجیر خشک از دیگر میوههای خشک موجود در آجیل هفت مغز است که قوای جسمانی را به صورت چشمگیری بالا میبرد. انجیر خشک به درمان یبوست کمک میکند و ضد التهاب و مسکن است.
آنتی اکسیدان موجود در آن رادیکالهای آزاد را از بین میبرد و پوست شما را شاداب نگه داشته و از پیری زودرس آن جلوگیری میکند. گوگرد موجود در انجیر موجب ازدیاد مو شده از ریزش آن جلوگیری میکند. همچنین انجیرخشک سرشار از آهن ویتامین C و مناسب درمان کم خونی است. انجیر در بهبود التهابات تنفسی و بیماریهای ریوی نیز مؤثر است.
سخن آخر
در این مقاله درباره خواص آجیل چهار مغز و آجیل هفت مغز گفتیم و به بررسی ترکیبات این آجیلها پرداختیم. تنها مسئلهای که درباره این دو ترکیب باقی میماند قیمت آن است. اگر بخواهیم قیمتی برای این مواد غذایی بگوییم، دچار سردگمی میشویم. در واقع به دلیل نوسان بازار است نمیتوان قیمت ثابتی برای این محصولات ذکر کرد. به هر حال قیمت این آجیلها هر اندازهای که باشد، شرکتهای بزرگی هستند که آجیل باکیفیت را کنار قیمت مناسب ارائه میکنند.
زربار به عنوان تخصصی ترین مجموعه حوزه آجیل و خشکبار در ایران، در سال1397 با هدف ایجاد یک مجموعه ی تخصصی در حوزه آجیل و خشکبار در استان اصفهان شروع به کار نموده است.